Οι επιπτώσεις στο κυνήγι από το νέο περιβαλλοντικό νομοσχέδιο

Ψηφίστηκε, κατά πλειοψηφία επί της αρχής και επί των άρθρων του, το νομοσχέδιο του Υπουργείου Περιβάλλοντος για τον εκσυγχρονισμό της περιβαλλοντικής νομοθεσίας και την εναρμόνιση της με το κοινοτικό δίκαιο.

Για την ιστορία αναφέρουμε ότι Ναι επί της αρχής ψήφισαν και οι 158 βουλευτές της ΝΔ ενώ 56 βουλευτές της Αντιπολίτευσης καταψήφισαν.
 Είχαν προηγηθεί ονομαστικές ψηφοφορίες που είχαν ζητήσει ΚΙΝΑΛ και ΚΚΕ ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ είχε αποχωρήσει από τη διαδικασία. Με επιστολική ψήφο ψήφισαν συνολικά 141 βουλευτές.

Το ΥΠΕΝ δηλώνει πως «η Ελλάδα για πρώτη φορά αποκτά έναν κεντρικό φορέα συντονισμού της διακυβέρνησης και διαχείρισης του φυσικού περιβάλλοντος, στα πρότυπα χωρών όπως η Ιρλανδία, η Πορτογαλία και η Φινλανδία». 

 Πρόκειται για ένα καίριας σημασίας νομοθέτημα, καθώς αλλάζει άρδην την περιβαλλοντική προστασία της χώρας.

 Ειδικά στο κυνήγι φαίνεται ότι θα έρθουν τα πάνω κάτω.
Αυτό το νομοσχέδιο δεν κάνει ρητή αναφορά στα θέματα του κυνηγίου, αλλά θέτει τις βάσεις και "ανοίγει παραθυράκια" ώστε στο μέλλον με εγκυκλίους και Πράξεις Νομοθετικού Περιεχομένου να μπορούν:

• Να ιδιωτικοποιηθούν κυνηγότοποι για να γίνουν εξορύξεις και άλλες δράσεις
• Κάποιοι κυνηγότοποι να μετατραπούν σε ρεζέρβες (Άρθρο 44)
• Πλέον χάνεται το κυνήγι στο σύνολο των Natura & οπουδήποτε αλλού υπάρχει επιχειρηματικό ενδιαφέρον .
• Για να επιτρέπεται το κυνήγι σε κάποια περιοχή θα πρέπει στις μελέτες  να αποδειχθεί ότι δεν υπάρχει στον χώρο κάτι που χρήζει προστασίας σύμφωνα με τους κανόνες της ΕΕ. Μάλιστα αυτές τις μελέτες θα μπορούν να τις κάνουν ΙΔΙΩΤΕΣ μελετητές. Λεπτομέρειες στη συνέχεια του άρθρου.
• Σε καμία από τις ζώνες -που πλέον έχουν νέα περιγραφή- δεν γράφεται ξεκάθαρα πως επιτρέπεται το κυνήγι. Το νομοσχέδιο το θεωρεί Γεωργική Χρήση (Α: Ζώνη απόλυτης προστασίας της φύσης  Β: Ζώνη προστασίας της φύσης Γ: Ζώνη διαχείρισης οικοτόπων και ειδών  Δ: Ζώνη βιώσιμης διαχείρισης φυσικών πόρων). Έτσι ανοίγει παραθυράκι ώστε μελλοντικά να απαγορευτεί το κυνήγι και στην "Β" & "Γ" ζώνη. (Ήδη απαγορεύεται στην "Α" ζώνη εκτός από κάποιες εξαιρέσεις όπως στη Σαγιαδα και τον Αμβρακικό.)
• Ποσοστά εσόδων από τις άδειες θήρας θα αποτελούν πόρο του ΟΦΥΠΕΚΑ (άρθρο 31) πράγμα που ίσως οδηγήσει σε αύξηση του κόστους έκδοσης Άδειας Θήρας

 Τα προβλήματα 

Ο νέος νόμος εισάγει αλλαγές που αποδυναμώνουν τη δυνατότητα σωστής αξιολόγησης των περιβαλλοντικών κινδύνων, ιδιαίτερα στις περιοχές του δικτύου Natura 2000. (Μην βιαστείτε να υποθέσετε πως θα ξανά επιτραπεί το κυνήγι σε κάποιες λίμνες).
Σύμφωνα με το κατατεθέν νομοσχέδιο, είναι δυνατή η αδειοδότηση ενός έργου ακόμη κι αν έχει αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις, εφόσον προβλέπονται μέτρα αντιστάθμισης (άρθρο 2 παρ. 1).

Ο Οργανισμός Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής, του οποίου όλα τα μέλη ορίζονται από το ΥΠΕΝ, θα γνωμοδοτεί για τη δέουσα εκτίμηση όσον αφορά έργα ή δραστηριότητες εντός περιοχών του δικτύου Natura 2000. Δηλαδή θα γίνεται  κυβερνητικός ή Υπουργικός έλεγχος και όχι έλεγχος από ανεξάρτητους φορείς η πολίτες.
 Οι αρμοδιότητες του ΟΦΥΠΕΚΑ περιορίζονται σε πολύ μεγάλο βαθμό σε θέματα που αφορούν μόνον τις προστατευόμενες περιοχές, αφήνοντας ένα σημαντικό κενό ή/και ασάφειες στα θέματα που αφορούν τη βιοποικιλότητα εκτός προστατευόμενων περιοχών (π.χ. προστασία ειδών και οικοτόπων προτεραιότητας στο σύνολο της εξάπλωσής τους, προστασία και διαχείριση ενδημικών ειδών ή ειδών σε κατηγορία κινδύνου, άλλα προστατευτέα αντικείμενα όπως οι υγρότοποι του π.δ. των μικρών νησιωτικών υγροτόπων (ΦΕΚ 229 ΑΑΠ/2012) που δεν βρίσκονται εντός προστατευόμενης περιοχής, κ.ά.).
Αντίστοιχα δεν αναφέρεται αν θα υπάρχει σύνδεση με άλλες στρατηγικές που αφορούν και τις προστατευόμενες περιοχές, όπως η Εθνική Στρατηγική για τα Δάση ή ρυθμιστικές αποφάσεις όπως η ετήσια ρυθμιστική απόφαση θήρας. 

 Η συμμετοχή των κυνηγετικών οργανώσεων, της κοινωνίας, των περιβαλλοντικών οργανώσεων και των τοπικών εμπλεκομένων φορέων είναι πρακτικά ανύπαρκτη, καθώς συμμετέχουν μόνο στις Επιτροπές Διαχείρισης των Μονάδων Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών (ΜΔΠΠ).

Δημιουργεί μία δύσκαμπτη διαχείριση, συρρικνώνοντας τον αριθμό των ΦΔΠΠ, υποβαθμίζοντάς τους και αυξάνοντας την έκταση των περιοχών που εποπτεύουν. Οι αρμοδιότητές τους συγκεντρώνονται στο Υπουργείο Περιβάλλοντος, καταργώντας έτσι την αυτοτέλειά τους.
Το χειρότερο είναι ότι το νέο νομοσχέδιο καθιερώνει το θεσμό του «ιδιώτη αξιολογητή» Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων(ΜΠΕ). 'Οπως είπαμε στην αρχή αυτό δημιουργεί θέμα διαφάνειας και αποτελεσματικότητας. (Παράδειγμα: Για να επιτρέπεται το κυνήγι σε κάποια περιοχή θα πρέπει στις μελέτες  να αποδειχθεί ότι δεν υπάρχει στον χώρο κάτι που χρήζει προστασίας σύμφωνα με τους κανόνες της ΕΕ. και αυτή τη μελέτη θα την κάνει ιδιώτης)

Στις Α.Π.Ε:
 – Καταργείται το τέλος διατήρησης αδειών παραγωγής ενώ εισάγεται τέλος για την έκδοση Βεβαίωσης Παραγωγού.
 – Αυξάνεται το όριο απαλλαγής για την περιβαλλοντική αδειοδότηση φωτοβολταϊκών σταθμών από 0,5 MW στο 1 MW. 
-Ορίζεται περιβαλλοντική απαλλαγή για αιολικούς σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής μέχρι 60 KW και για υβριδικούς σταθμούς μέχρι 100 KW.

 Όσον αφορά τις χρήσεις γης του π.δ. 59/2018, προστίθεται σύνολο νέων «χρήσεων», οι οποίες δεν έχουν τον τυπικό χαρακτήρα «χρήσεων γης», καθώς αποτελούν δραστηριότητες, λειτουργίες ή έργα χωρίς σαφή αντιστοίχιση με «χρήση γης». Συγκεκριμένα προστίθενται, αφενός δραστηριότητες (π.χ. βόσκηση [24.8], αλιεία [24.9], συλλογή φυτών [24.10], θήρα [24.121] και ήπια θαλάσσια αναψυχή [52]) και, αφετέρου, κατασκευές (π.χ. εγγειοβελτιωτικά έργα αγροτικής ανάπτυξης [24.13] και κατασκευές σε δημόσιους χώρους [48.1-2]), η φύση και η κλίμακα των οποίων –και άρα το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα– είναι ιδιαίτερα ασαφή και ευρεία, ενώ οι ίδιες επιδέχονται περαιτέρω εξειδίκευσης και προσδιορισμού.  Εδώ ανοίγει ο δρόμος για απώλεια πολλών στρεμμάτων κυνηγότοπου, αλλά και τη μετατροπή τους σε ρεζέρβες!

 Στο άρθρο 47 παρ. 1 του νομοσχεδίου, προβληματισμό προκαλεί η απουσία πρόβλεψης υποχρεωτικής δημόσιας διαβούλευσης για τα Προεδρικά Διατάγματα και τα Σχέδια Διαχείρισης, η οποία θα εξασφαλίζει τη διαφάνεια και την ουσιώδη κοινωνική συμμετοχή στη διαδικασία λήψης αποφάσεων. 

Φαίνεται πως περνάμε από ένα καθεστώς όπου το κράτος ήταν ο εγγυητής της περιβαλλοντικής προστασίας των σημαντικών περιβαλλοντικά περιοχών, σε ένα καθεστώς όπου εν δυνάμει επιτρέπονται όλα και παντού.
 Και για να είμαστε πιο ακριβείς, όσον αφορά τις «περιοχές απόλυτης προστασίας της φύσης», σύμφωνα  ν. 1650/1986 που ίσχυε μέχρι χτες, επιτρέπεται μόνο η επιστημονική έρευνα υπό όρους και οι εργασίες που κρίνονται απολύτως αναγκαίες για τη διατήρηση των ειδών και των οικοτόπων. Με το κατατεθέν σχέδιο νόμου (άρθρο 46 παρ. 4), στις αντίστοιχες «περιοχές προστασίας της βιοποικιλότητας» είναι δυνατόν να επιτραπούν δραστηριότητες όλων των κατηγοριών χρήσεων των άρθρων 14α, 14β, 14γ και 14δ του π.δ. 59/2018, δηλαδή όλες οι δραστηριότητες, εφόσον το επιτρέψει η σχετική ειδική περιβαλλοντική μελέτη και το π.δ. του νέου άρθρου 21 του ν. 1650/1986. Σε αυτές περιλαμβάνεται, μεταξύ άλλων, η άσκηση εξορυκτικών δραστηριοτήτων, οι εγκαταστάσεις ΑΠΕ, ακόμη και κατοικίες. Και το καθεστώς προστασίας είναι ακόμη δυσμενέστερο όσον αφορά τα εθνικά πάρκα, τα καταφύγια άγριας ζωής και τα προστατευόμενα τοπία που –για κακή τους τύχη– δεν έχουν ενταχθεί στο δίκτυο Natura 2000.

Τέλος σοβαρό προβληματισμό δημιουργεί το γεγονός ότι το νομοσχέδιο αφαιρεί από τα Δημοτικά Συμβούλια την αρμοδιότητα να εισηγούνται και να αποφασίζουν για μια σειρά κρίσιμα ζητήματα ( προστασία περιβάλλοντος, χρήσεις γης, πολεοδομικά, κανονιστικές αποφάσεις, κ.α. ) και εκχωρεί αυτήν την αρμοδιότητα στις Επιτροπές Ποιότητας Ζωής. Απαξιώνει δηλαδή τα συλλογικά όργανα, μεταφέροντας αρμοδιότητες σε ελεγχόμενα όργανα.

Ένα από τα θετικά του νέου νόμου είναι η θέσπιση της ιερακοθηρίας. ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ